W czym przygotowywać herbatę -naczynia do herbaty część II

Tym razem trochę o czajnikach i dzbankach…

Czajników, czajniczków oraz dzbanków jest chyba tyle, ile kultur picia herbaty. Każde mają swoją unikalną urodę i styl wpisujący się w tradycję państwa z którego pochodzą. Są czajniki żeliwne, ceramiczne, szklane, porcelanowe, kamionkowe, stalowe a nawet srebrne… Czajniki marokańskie, tureckie, samowarowe, chińskie czy japońskie. Jest to naprawdę ogromnie ciekawy temat. Dzisiaj jedynie w dużym uogólnieniu, tak by wiedzieć co z czym się je.

Czajniczek chiński

Na wstępie muszę przyznać, że oba pojęcia- czajnik i dzbanek, są dla mnie nie do końca jasne. Czajnik od zawsze kojarzył mi się czy to z czajnikiem stawianym na gazie lub elektrycznym służącym do gotowania wody, dzbanek natomiast to naczynie, z którego rozlewamy napar. Jednak z tego co zaobserwowałam i wyszperałam, mamy do czynienia z typowymi czajnikami w których gotujemy wodę oraz czajniczkami do których nasypujemy herbatę i w których ją parzymy. Dzbanek z kolei to naczynie, do którego przelewamy zaparzoną herbatę by następnie rozlać ją do czarek, szklanek lub filiżanek. Nie wydaje mi się jednak by podział ten był zawsze przestrzegany, a przynajmniej na stronach i forach które przeglądałam pojęcia te sa bardzo często używane zamiennie, szczególnie odnośnie dzbanków.

A więc, jaki jest typowy czajnik?

To zależy od tego, z jakiego państwa pochodzi ów czajnik i do jakiego ceremoniału jest wykorzystywany, a może po prostu jest zwykłym czajnikiem turystycznym stawianym na ogniu? W zasadzie kraje, w których herbata odgrywa ważną rolę mają bardzo bogaty asortyment naczyń stosowanych w ceremoniałach.

Czajniczek chiński

Czajniki marokańskie

Zdecydowanie każdy czajniczek, powinien mieć miejsce do którego wsypujemy herbatę, dziobek przez który wylewamy napar, przykrywkę by umożliwić parzenie herbaty oraz jakiś uchwyt który pozwoli nam wziąć gorące naczynie do ręki. Nie możemy również obyć się bez jakiegoś rodzaju filtra, który zatrzyma liście herbaty w środku naczynia podczas rozlewania naparu.

Filtr umieszczony w dziobku

Jakość czajnika zawsze odgrywa bardzo ważną rolę. Przykrywka powinna szczelnie zamykać otwór, tak by parzenie mogło przebiegać poprawnie, ale i po to by podczas rozlewania naparu nie spadała przy byle poruszeniu. Czajnik powinien utrzymywać ciepło, ponieważ ważne jest by herbata podczas parzenia miała cały czas tą samą temperaturę. Dziobek powinien być odpowiednio wyprofilowany by napar nie przelewał nam się przez przykrywkę ani byśmy nie musieli rozlewać herbaty utrzymując czajniczek niemal do góry nogami. Średnica dziobka też jest ważna, bo napar nie powinien się sączyć jak przysłowiowa “krew z nosa”.

Dziobek czajnika szklanego

Nie można zapomnieć o materiale z którego wykonany jest nasz czajnik. Czy to ceramika, czy szkło czy stal, powinny one być w możliwie najlepszej jakości. Jest to bardzo ważne, bo źle lub niedbale wykonany czajnik zepsuje najlepszą herbatę. Doczytałam się gdzieś o problemach jak to emalia (!!) się złuszczyła albo farba odpryskiwała. Pamiętajmy, że w naszym czajniku przygotowujemy coś, co będziemy pili, warto więc zainwestować w coś bezpiecznego.

Czajnik i szklanki marokańskie

 Co robimy z czajnikiem?

 Otóż jeśli mamy na myśli czajnik do gotowania wody, to no cóż, sprawa jest prosta- gotujemy w nim wodę.

Samowar

Natomiast jeśli myślimy o czajniku w którym parzymy herbatę, to sprawa się komplikuje zależnie od pochodzenia czajnika. Oczywiście- parzymy w nim herbatę lub przygotowujemy esencję (jak to jest w przypadku samowarów lub po części także czajników tureckich) Jednak to nie wszystko. Na przykład chińskie czajniczki ceramiczne należy odpowiednio przygotować a następnie “hodować”. Podobnie czajnki żeliwne należy przed pierwszym parzeniem najpierw wypłukać gorącą wodą i odpowiednio o nie dbać. Nawet czajnik, w którym przygotowywaliśmy herbatę na ognisku (taki polowy czajnik) zawsze najpierw parzaliśmy w ogniu.

Czajnik turecki

Źródło: wikipedia

Czajnik chiński

Czy to ceramiczny czy szklany, chiński czy marokański należy pamiętać o kilku zasadach:

-Przed pierwszym użyciem czajnik należy odpowiednio do jego rodzaju przygotować oraz oczyścić.

-Jeśli czajnik nie był dłuższy czas używany powinniśmy również oczyścić go z możliwego kurzu.

-Najlepiej jest unikać parzenia aromatyzowanych herbat w czajnikach które mogą “przyswoić sobie” ów aromat. Chodzi mi na przykład o czajniki żeliwne. Wiele osób które delektują się herbatą używa jednego czajnika do jednego typu herbaty. Nieco mniej restrykcji mają czajniki na przykład szklane, które słabiej przyswajają sobie smaki i zapachy.

-Nie powinno pozostawiać się naparów w czajniku zbyt długo, na przykład na drugi dzień. Po zakończonym parzeniu, czajnik powinien zostać oczyszczony i osuszony. Unikniemy w ten sposób problemów z rdzą, osadami a w skrajnych wypadkach nawet i z pleśnią.

-Należy unikać gwałtownego chłodzenia czajnika, co grozi jego deformacją albo pęknięciami. Nie polewamy rozgranych czajniczków zimną wodą. Pozostawiamy do wystygnięcia.

-Nie powinno stosować się żadnych płynów myjących ani detergentów które mogą później wpłynąć na smak naszych naparów.

-Nie myjemy czajników w zmywarce.

-Po oczyszczeniu należy osuszyć nasz czajnik, najczęściej będzie to przy użyciu suchej czystej ściereczki oraz ewentualnie wypolerować go.

-Dość powszechne jest również dobieranie czajnika pod herbatę którą chcemy w nim przygotowywać, ponieważ odpowiednio dobrany czajnik dzięki swoim właściwościom nie tylko ułatwi parzenie ale i pozwoli na wydobycie najlepszego smaku z naszej herbaty.

Czajniczek chiński

Dobre czy złe do parzenia herbaty?

 Według mnie czajniki mają więcej plusów niż minusów i do parzenia herbaty są niezbędne.

 Zacznijmy więc od tych stron ciemniejszych:

1. Jak można przeczytać wyżej, prawdłowe dbanie o nasz czajniczek do parzenia jest nieco pracochłonne, nie jest to według mnie najlepsze naczynie do parzenia podczas 5 minutowej przerwy w pracy (choć oczywiście dla chcącego nic trudnego:))

2. Nie powinniśmy parzyć w jednym wielu rodzajów herbat, a co za tym idzie należałoby czajników mieć kilka, co może być kłopotliwe.

3. Jeśli nie orientujemy się za bardzo w czajnikowym temacie, częściej kupimy coś co nie jest zbyt dobrej jakości lub zbyt funkcjonalne, co może zniechęcić nas do parzenia w nim herbaty.

 Jakie są więc dobre strony?

 1. W czajniku nasze parzenie będzie prawidłowe- liście herbaty będą miały miejsce, żeby się rozwinąć, temperatura będzie odpowienia.

2. Każdy znajdzie czajnik o pojemności odpowiedniej dla siebie od tych malutkich po te dość okazałe (choć w tych naprawdę dużych parzenie może nie być tak dobre)

3. Cały ceremoniał w którym wykorzystujemy czajniki jest okazją do posmakowania herbaty, oderwania się od dnia codziennego.

4. Czajniki są bardzo często prawdziwymi dziełami sztuki i bardzo ładnie się prezentują,  na przykład tak.

5. Poznając czajniki i ich pochodzenie poznajemy także inne kultury.

6. Coraz częściej znajdziemy lepszej jakości czajniki w sklepach.

7. Dobrze dobrany czajnik, wydobędzie to co najlepsze z naszej herbaty.

  A co z dzbankami?

 Gdy nasz herbata jest już zaparzona, przelewamy ją do dzbanka. Po co? Ano po to, by cała herbata miała ten sam czas parzenia. Jest to ważne, gdyż czasy parzeń są przeważnie bardzo krótkie i pozostawienie herbaty dodatkowe sekundy w czajniczku zmieni jej smak i w efekcie herbata w pierwszej czarce będzie różniła się smakiem od tej w ostatniej. Mimo tego uławtiania życia, dzbanek nie jest jednak naczyniem obowiązkowym w Gongfu Cha.

Czajniko-dzbanek

Przelewamy również do dzbanka herbatę po to, by lepiej rozlać ją do filiżanek, lub by postawić dzbanek na stole i każdy następnie sam mógł nalać sobie naparu.

Dzbanki są bardzo zróżnicowane nie tylko pod względem materiału z którego się je wykonuje ale też i ich kształtów. Tu nie ma aż takich “restrykcji” jak w przypadku czajniczków. Na przykład te wykorzystywane w ceremonii chińskiej zwane morzem herbaty, czasem bardziej przypominają mały kubeczek niż “tradycyjny” dzbanek. W większości przypadków jednak, tak jak już wspomniałam, bardzo często dzbanek i czajnik występują zamiennie i najczęściej mają one typowy czajnikowy kształt.

Czajnik

 Tak więc czy warto zaopatrzeć się w dzbanek?

 Według mnie tak, ponieważ ułatwi nam on sam proces parzenia herbaty. Oczywiście jest to kolejne naczynie do pomieszczenia w naszych często ciasnawych szafkach, ale za to jakie urocze:)

Dzbanek pomoże nam również, gdy nie parzymy herbaty przy gościach. Można wtedy spokojnie przygotwać wszystko w kuchni, a gotowy napar rozlać z dzbanuszka.

Podsumowując…

Wszystkie naczynia: czajnik do zagotowywania wody, czajnik do parzenia herbat lub przygotowywania esencji oraz dzbanek, niezależnie od tego której nomenklatury się trzymamy, są naczyniami niezbędnymi do przygotowywania herbaty. Oczywiście najlepiej byłoby mieć naczynia wysokiej jakości, pięknie wykonane i zdobione, jednak i na te skromniejsze kieszenie znajdziemy naczynia. Fajnie jest poeksperymentować z różnymi materiałami, pojemnościami oraz tym jakie dają efekty. Miło jest też mieć kilka takich osobników na półce i co jakiś czas usłyszeć głos zachwytu u gości.